Notadan veriye - müzik ve blockhain

Hatırlayanlar olacaktır; geçtiğimiz aralık ayında bu sayfayı blockchain’e ayırmıştık. Yazıda blockchain’i dünyayı değiştirecek teknolojiler listesinin başına koymuş ve ‘‘İlk defa duymuş olabilirsiniz; üzülmeyin, yalnız değilsiniz. Blockchain an itibariyle daha çok girişimcilerin ve fintech dünyasının gündeminde… Ancak tsunaminin büyüklüğü yeni yeni fark ediliyor. Üstelik bu sefer sadece iş dünyası değil, dünya düzeni de önemli bir dönüşümün eşiğinde’’ demiş ve şöyle devam etmiştik: ‘‘İnternet baştan tanımlanıyor. Bu seferki Web 2.0’dan bile daha iddialı bir dönüşüm. Yeni internet ‘güven’ üzerine inşa ediliyor. Ve bu yeni düzen, mevcut oyuncular için fırsatları ve tehditleri beraberinde getiriyor.’’ Aradan geçen 9 ayda blockchain bilinirliği konusunda az da olsa bir artış var. Türkiye’de bugün pek çok banka ve şirket blockchain temelli pilot projeler yapıyor. Blockchain teknolojisi üzerine kurulu bitcoin popülerliğini artırmış durumda; önemli bir yatırım aracı olarak konumlandırılıyor. Ancak hala yolun çok başındayız. Gerçek potansiyel tahminlerinizin çok ötesinde… Gelin bu sefer resme bambaşka bir açıdan, müzik dünyasından bakalım. Blockchain’in müzik ekonomisini, telif hakları düzenini, hatta müzik deneyimini nasıl değiştireceğini inceleyelim. Bu yazı tahmin edilenin aksine müzik üzerine değil… Amacımız teknolojinin herhangi bir sektörü nasıl değiştirebileceğini müzik üzerinden anlatabilmek. 

MÜZİK ENDÜSTRİSİ VE KARMAŞA 

Müzik endüstrisinin derdi ilk günden beri hep aynı. Herhangi bir eserde emeği geçen onlarca kişi var. Bir tarafta başta besteci, söz yazarı, aranjörler olmak üzere üretenler… Diğer yanda icra eden yorumcular, enstrüman çalanlar… Öte yandan müziği kitlelerle buluşturan prodüktörler, yayıncılar… İşin karmaşası sadece katkıda bulunan kişilerin sayısı ve çeşitliliğiyle de sınırlı değil. Eserin nereden dinlendiği de önemli, internet, radyo, CD vb’ye göre farklı lisans tipleri bulunuyor. Keza eserin hangi amaçla kullanıldığı da mühim. Bir reklamda, filmde, dizide kullanıldığında farklı; bir mağazada, otelde, restoranda farklı… Bütün bunlar bir araya gelince takip etmesi, yönetmesi oldukça zor bir sistem çıkıyor ortaya. Korsan kullanımı engellemek, iş fırsatlarını yönetebilmek, geliri doğru şekilde toplamak ve dağıtmak, üstelik bütün bunları şeffaf ve gerçek zamanlı yapabilmek sıra dışı bir efor gerektiriyor. Dünyada bu amaçla kurulmuş irili ufaklı yüzlerce meslek birliği var. Yine aynı amaçla çalışan binlerce avukat, aracı, takipçi bulunuyor. NOTADAN VERİYE Internet’in ilk gününden beri müzik endüstrisi büyük bir devinim içinde... Blockchain temelli yeni internet düzeninde dijitalleşmenin yanı sıra büyük bir metadata dönüşümü de yaşanacak. Yani bir eser dijitalleşirken artık içine bolca veri ve kural da gömülebilecek. Sadece esere katkıda bulunanlarla ilgili veriler değil, şarkı sözleri, notalar, kullanım hakları, lisans anlaşmaları eklenebilecek. Hatta eserin kullanılabileceği özel durumlar bile tanımlanabilecek. Haydi kalıpların dışına çıkalım. Blockchain sonrası müzik deneyimiyle ilgili kurgular düşünelim. Hepsinin özünde müzik eserinin içinde bulunduğu ortamla, bağlamla ‘‘konuşması’’ söz konusu… 

 #TelifTakip: Diyelim ki birey olarak bir müzik servisine abonesiniz. Evde, trafikte, sokakta rahatça dinlediğiniz şarkılar, mağazanıza geldiğinizde çalınmaz, hatta görünmez oluyor. Çünkü mağazada aynı şarkıları çalabilmek için kurumsal aboneliğe ihtiyacınız var. Zira müziği müşterilerinize dinletmekteki ana amacınız bireysel bir keyiften çok, ticari bir amaç taşıyor. Hedef yasaklamak değil elbette, doğru şekilde kullanımı sağlamak. Bir hamleyle aboneliğinizi ticari aboneliğe çevirmeniz mümkün… 

 #BaterininPeşinde: Şarkıyı dinlerken geri plandaki bateristten çok etkilendiniz. Sanatçının diğer performanslarını keşfetmeye ne dersiniz? Artık esere katkıda bulunan herhangi birini takip etmeniz, sıra dışı keşiflerde bulunmanız mümkün.

 #YağmurluHavalar: Farz edelim ki çok hassas bir bestekarımız var. Ve bir karar almış… Eserinin yağmurlu havalarda dinlenmesini istemiyor. Neden olmasın? Eserin metadatasının içine gömülü bu kural yüzünden eser çalmaya başlamadan önce her seferinde hava durumu uygulamasından anlık verileri kontrol edecek. 

 #KişiselYorum: Bir dinleyici olarak çok sevdiğiniz eserin üzerine kendi yorumunuzu eklemek, arkadaşlarınızla paylaşmak istiyorsunuz. İster düet yapın ister gitar solo ekleyin. Hatta alternatif bir görsel ekleyin. Mikrotelif ödeyerek neden olmasın? 

Özetle böylesine bir düzen içinde hayallerde sınır yok… Ve yine hatırlatalım blockchain sadece müziği değil alışageldiğimiz nice düzeni kökten değiştirmek üzere büyük bir hızla geliyor. Ezberleri bozmaya hazır olun.