Yöneticinin büyük veri rehberi

Ağustos benim için özel bir gün... İş hayatında 25’inci yılım başladı. Bu çeyrek asırlık sürede strateji ve teknoloji hiç olmadığı kadar yakınlaştı. Çeşitli vesilelerle yeni iş modelleri üretildi, yeni tüketim alışkanlıkları belirdi, aklımızın ucundan geçmeyecek alternatif satış kanalları ortaya çıktı, müşteri deneyimi baştan tasarlandı, dijitalle fiziksel dünya bütünleşti. Öte yandan bazı kavramlar, 25 yıl boyunca popülerliğini hep korudu. Bugün CEO’ların dilinden düşmeyen büyük veri (Big data) mesela... İlk iş yerim NCR idi. O dönemde bu çözüme “veri ambarı” diyor, özellikle finans ve perakende sektöründeki şirketlere götürüyorduk. Oracle ve Microsoft’ta çalıştığım zamanda “veri madenciliği”, OLAP, “iş zekâsı” gibi terimler popülerleşti. Ericsson ve Turkcell’de çalıştığım yıllarda kavram gelişti “büyük veri” ismini aldı. Gelin 10 maddede yönetici gözüyle büyük veriye bakalım.
1 BüyükResim: Veri geleceğin petrolü… Her şirketin toplayabileceği, dönüştürüp kullanabileceği envai çeşit veri var. Ancak çoğu şirket potansiyelin farkında değil. Örneğin, DHL taşıdığı her paket için 150 ayrı veri tutuyor. 150! Bu veriyi harmanlayarak geleceği tasarlıyor. Önemli olan büyük resmi görmek, harekete geçebilmek.
2 BüyükHayaller: Veriyi kullanarak neler yapabilirsiniz? İşinizi büyütmek, yeni pazarlara, müşterilere ulaşmak için de kullanabilirsiniz; maliyetlerinizi, riski, yatırımlarınızı doğru şekilde yönetebilmek için de… Her halükarda elinizdeki veriyle geleceğe ışık tutacaksınız; büyük veri yanında gizli gerçekleri, renkli alternatifleri, büyük potansiyelleri getirecek.
3 BaşarıHikayeleri: Hızlıca örneklere bakalım… Amazon’un tavsiye motorunu düşünün “Şu kitabı alanlar genelde bu kitabı da beğeniyor” ya da Spotify’ın her hafta yenilenen kişiye özel tavsiye listelerini ya da Boeing’in uçuş verilerine göre şekillendirdiği uçağa özel takip sistemini, Migros’un, Boyner’in, Hopi’nin ve nice perakende oyuncusunun kişiye özel geliştirdiği kampanyalarını, Booking.com’un “Bu oteldeki odalar önümüzdeki 12 saat içinde tükenecek” öngörüsünü ve tetiklediği siparişlerini, Uber’in araçlarına “Yarım saat sonra şurada olmanda fayda var” diyebilen talep tahmin haritasını, hangi şehirler arasına direkt uçuş koyacağına karar veren havayolu şirketlerini… Elinizde doğru veri, bu veriyi okuyabilen ekipleriniz ve büyük hayalleriniz varsa başarı kaçınılmaz.
4 VeriOkuryazarlığı: Veriyi toplayan, temizleyen, dönüştüren hep teknoloji… Ama daha da önemlisi büyük veriyi okuyabilmek, anlamlandırabilmek, kurgular senaryolar oluşturabilmek, varsayımlarda bulunmak. Her şirketin veri okuryazarlarına ihtiyacı var.
5 5N1K: Gazeteciliğin temel denklemidir 5N1K. Kim, ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden sorularının cevabı olmadan haber olmaz. 5N1K, büyük veri için de önemli bir yöntem. Veriyi anlamlandırabilmek için aynı soruların cevabını bulabilmek gerekiyor.
6 Harmoni: Çatıyı oluştururken doğru 5N1K soruları sordunuz, veri kaynaklarınızı buna göre tanımladınız. Ancak sizi bir sürpriz bekliyor, her sorunun cevabını bulamayacaksınız. Büyük veri, şirketler üstü bir kavram… Veri odaklı işbirlikleri yapmanız gerekiyor. Operatörlerle, Google-Apple gibi dev oyuncularla, kimi zaman rakiplerinizle, ekosisteminizle… Farklı kaynaklardan gelen bilgileri bir harmoniye dönüştürmek şart.
7 Anında!: Devir gerçek zaman devri… Hepimiz anı yakalama derdindeyiz. Büyük veri de öyle... Veri “ekmek” gibi çok hızlı bayatlıyor. Veriyi gerçek zamanlı toplamak, gerçek zamanlı işlemek, gerçek zamanlı kullanmak zorundayız.
8 3H: Büyük veriyle ilgili popüler terimlerden biri 3V (Volume, variety, velocity). Türkçeye 3H olarak çeviriyoruz (Hacim, harmoni, hız). Önceki maddelerde üç başlığa değinsek de jargonu hatırlatmakta fayda var.
9 DurumaÖzel: Büyük veri, pazarlama dünyası için de büyük bir potansiyele sahip. Doğru kişiye, doğru yerde, doğru zamanda, doğru teklifi verebilmek her pazarlamacının hayali. Büyük veri gerçek zamanlı pazarlamaya ortam sağlıyor, duruma özel kurguları tetikliyor.
10 YeniUfuklar: Gelecek büyük veride… Yeni iş modelleri, yıkıcı inovasyon, gerçek zamanlı pazarlama, endüstri 4.0 başta olmak üzere pek çok stratejik adımı veri besleyecek. Veri petrol kadar değerli… Yeter ki doğru toplansın, doğru işlensin, doğru kullanılsın.