Oyunun kuralını değiştiren teknoloji

Çok taraflılık son zamanlarda zor günler yaşıyor, özellikle de Birleşmiş Milletler’de... BM Güvenlik Konseyi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesini durduramadı. Gazze ve Lübnan’da ateşkes elde etmek zor görünüyor. COP zirveleri, küresel iklim hedeflerini tutturmaya destek olmak şöyle dursun, bu konudaki çıtayı yeteri kadar yükseltemedi bile. BM’nin kendi Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri geriye gidiyor. Gerçekten de BM’nin barış, güvenlik ve iş birliği değerleri, birden fazla savaşın şiddetlendiği, korumacılığın yükselişe geçtiği ve dünyanın koalisyonlar ve partiler halinde bölündüğü bir zamanda artık çok yabancı geliyor. Fakat jeopolitik bir resesyonun ortasında bile küresel iş birliği hala mümkün. 22-23 Eylül’de BM Genel Toplantısı’nın öncesinde ilk “Gelecek Zirvesi” gerçekleştirildi. Bu zirve, BM’nin dünyanın en büyük uluslar ötesi zorluklarından biri olan yapay zekayla baş etme becerisini test etti. Şaşırtıcı olsa da BM testi geçti. Sadece bir yıl önce Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, paydaşları dünyanın yapay zekayı tüm insanlığa hizmet etmesi için nasıl yönetebileceğine dair önerilerde bulunmaya davet etti. Biz de bu amaçla kurulan Yapay Zekayla İlgili Yüksek Seviyeli Danışma Kurumu (HLAB) için raportör görevi gördük. Kurumumuzun 39 üyesi, her bir kıtadan gelerek dünyanın çeşitliliğini temsil ediyor; hükümet, akademi, sivil toplum ve teknoloji şirketlerinden gelen temsilcilerden oluşuyor. Bu, yapay zekayı tüm dünya adına yönetmek için verilen ilk samimi küresel çabaydı. Önerilerimizden birçoğunun Küresel Dijital Sözleşme’de uygulandığını görmekten de memnuniyet duyuyoruz. Küresel Dijital Sözleşme, 22 Eylül’deki Gelecek Zirvesi’nde BM üye devletleri tarafından benimsenen, dijital teknolojiyle yapay zekanın küresel yönetimi için kapsamlı bir çerçeve. Bu anlaşma, ABD, Çin ve Avrupa’yı, hükümetlerle özel sektörü ayıran tüm farklılıklara rağmen jeopolitik bölünmeleri aşan bir küresel iş birliği başarısı oldu. 

ONAYLANAN ÖNERİ

Uygulanma konusunda prensip olarak onaylanan bir önerimizi ele alalım: Yapay zeka konusunda bir Uluslararası Bilim Paneli kurulması… Yapay zeka gibi karmaşık bir konuyu yönetmek için ortak bir anlayışa sahip olmamız gerektiği önermesinden yola çıktık. Yapay zekayla ilgili hükümetler arası panel, politika yapıcılara bilinçli hedefler, tartışmalar ve politika kararları için gerçeklere dayalı ve bağımsız bir temel sunar. Fakat en çok heyecan duyduğumuz şey, yapay zekanın herkese fayda sağlamasını garantileme umudu. Yapay zeka geniş bir şekilde ulaşılabilir olmalı, güvenli bir şekilde paylaşılıp uluslararası hukukla temel özgürlüklere saygılı bir şekilde yönetilmeli, hükümetlerin ve şirketlerin varlığını tehdit etmemeli. Yapay zeka gibi teknolojilere yönelik muazzam bir talep ve bunların BM’nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nde ortaya konan her türlü hedefi çözmeye yardımcı olma potansiyeli konusunda da heyecan var. Kamu sağlığından eğitime, ekonomik büyümeden iklim azaltımına kadar yapay zeka oyunun kurallarını değiştiren bir teknoloji olabilir. Fakat yapay zekanın dönüştürücü büyümesini denetleyecek altyapı ve mekanizmalar olmadan, bu fırsat küresel görüş ayrılıklarını daha da artırır, en fakir ve en savunmasız toplumlar bir kez daha geride kalır. Biz durumun böyle olmaması konusunda kararlıyız. Bu yüzden, tüm ülkeler ve toplulukların yapay zekaya erişimini artıracak girişimler önerdik. Yeteneklerden standartlara, verilere ve fonlamaya kadar BM ve ortakları, kimsenin yapay zeka devriminde geride kalmaması için kaynaklarla altyapıdaki boşlukları ele alabilir.