Elektrikli araçlar uçurumu aşabilecek mi?

Yeniliklerin benimsenmesi ve ticari sonuç yaratması çok kolay bir şey değil. Geçmişte birçok inovasyonun yaygın bir kullanıcı tabanı bulması yıllara yayılmış bir süreç oldu. Bir inovasyonun yayılımı, bir insan topluluğunun üyelerinin arasında değişik kanallardan iletişimiyle ilgili. İnovasyonla ilgili ortak bir değerlendirmeye varılması ve sonuçta da ne derece benimsendiğiyle ilgili bir süreç. Bu süreçte kullanılan bir analojinin adı “Uçurumu Aşmak.” İnovasyonları benimseme aşamasına göre kategorize edilen insan grupları var. Bunların başında, yeni olan şeyleri hızlıca denemeye hevesli “öncüler” var. Daha sonraki gruplar, erken aşama benimseyiciler, erken çoğunluk, geç çoğunluk ve geride kalanlar olarak tanımlanıyor. Öncüler, genelde yüksek bir sosyal statüde olan, finansal olarak güçlü ve inovasyon başarılı olmasa da zarara katlanabilecekleri için risk alabilen kişiler. Erken benimseyiciler de öncüler gibi daha yüksek imkanlara sahip ve kanaat önderliği vasıfları olan bir grup. Bunlar önceki gruba göre daha ince eleyip sık dokuyor. Erken benimseyiciler grubu ile erken çoğunluk grubu arasında dikkate değer bir benimseme zamanı farkı, bir uçurum var; ancak bu inovasyona göre değişiyor. 

FRENE BASILDI 2023 yılında dünyada bir elektrikli araç (EA) furyası yaşandı. Toyota gibi bazı üreticiler bunun doğru yol olmadığını söylese de birçok büyük üretici, kısmen Tesla ve Çinli üreticilerden de etkilenerek rotayı EA’lara doğru çevirmişti. Mercedes-Benz 2030 yılına kadar tamamen EA’lara geçeceğini anons etmişti. Benzer şekilde birçok önemli üretici, hızlı bir elektrikliye geçiş programı yürütüyordu. Şu anda dönüp bakıldığında durum oldukça farklı görünüyor. Mercedes-Benz 2030 hedefinden vazgeçti; benzinli ve dizel araçlara devam edeceğini açıkladı. Tesla araç satmakta zorlandığı için ciddi indirimler yapıyor ve bu da ikinci el değerini önemli ölçüde düşürerek mevcut araç sahiplerini rahatsız ediyor. Çinli üreticiler hariç hemen herkes EA’lar konusunda frene basmış görünüyor. Peki ne oldu? Burada dönüp inovasyonların benimsenmesi eğrisine bakmak lazım. Öncüler ve erken benimseyiciler hızlı bir şekilde arabalarını aldı. Şu anda pazar aşılması gereken uçurum aşamasına geldi. Erken çoğunluğun yoğun bir şekilde alım yapmaya başlaması ise daha uzun zaman ve ikna süreci gerektiriyor. Bu grubun önemli bir kısmı, öncekiler kadar varlıklı, birden çok arabalı, müstakil evlerde oturan kişiler değil. Alacakları tek otomobilde de yanılmak istemiyorlar. Apartmanda otururken sokağa park ettikleri arabayı nerede şarj edecekler? 

AŞILACAK SORUNLAR Şu anda dünyada EA’ların benimsenmesiyle ilgili en büyük sorunlar, şarj yeri bulabilme endişesi, şarj süresi, menzil sorunları, batarya ömrü, EA’ların pahalılığı ve daha fazla sorun çıkarması. İşin kötüsü, McKinsey’nin yeni bir raporuna göre EA sahiplerinin dünyada yüzde 30’u, ABD’de ise yüzde 46’sı benzinli bir araca geri dönmek istiyor. Yeni çıkan bazı makalelere göre de EA motorları daha sessiz olmasına rağmen çıkardıkları yüksek frekanslı ses insanlarda baş ve kulak ağrısına neden olabiliyor. Elektrikli araçların benimsenmesinin önünde aşılması gereken zorlu bir uçurum var.