Strateji neden önemli?

Strateji önemli mi? Elbette diyebilirsiniz. Bazıları da bugünün şartlarında, sanki ikisi birbirinin alternatifiymiş gibi strateji değil icraat önemli diyebilir. Açıkçası, günü kurtarmaktan başka derdi olmayan, işleri yangın söndürme mantalitesiyle gören, günlük krizlerle yaşayan, adımlarını rakiplere göre atan şirketler için stratejinin bir önemi yoktur. Alis Harikalar Diyarında hikayesinde olduğu gibi “Eğer nereye gittiğinizi bilmiyorsanız, herhangi bir yol sizi oraya çıkarabilir!” Ancak böyle şirketlerin fazla uzağa gidemeyeceğini de belirtmem lazım.

KAZANMAYI HEDEFLEMEK

Öte yandan başarılı olmak isteyen, daha kârlı olup büyümeyi amaçlayan, kazanmayı hedefleyen, kendi belirlediği yöne ve hedefe doğru gitmeye odaklanan şirketler için strateji çok önemli. Bir şirket düşünün, amacı, yönü, uzun vadeli hedefleri, o hedeflere nasıl ulaşmayı öngördüğü, belli ve net olmasın. Böyle birşey olabilir mi? Maalesef oluyor. Üstelik sanıldığından daha yaygın. Price Waterhouse’ın araştırmasına göre şirket liderlerinin yalnızca yüzde 37’si, şirketlerinin yönü konusunda iyi tanımlanmış bir strateji olduğunu söylüyor. Katılımcıların yalnızca yüzde 43’ü müşterilerine nasıl değer kattığı hakkında şirketlerinin açık bir fikre sahip olduğunu söylüyor. Şirketlerin yüzde 40’ı “stratejik olarak sürüklenen” şirketler, yani belli bir yönleri yok. Şirketlerin yalnızca yüzde 20’sinde hangi yetkinliklerin “kazanmak” için önemli olduğu hakkında fikir birliği var.

Öte yandan, yine Strategy& firmasının raporuna göre stratejilerine güvenen ve kararlı firmalar diğerlerinden daha hızlı büyüyor ve daha kârlı. Bu firmalar kazanmak için neyi diğerlerinden daha iyi yapmaları gerektiğini biliyor ve stratejilerini günlük işlerine başarılı bir şekilde yansıtıyorlar. Bir başka tartışma da özellikle pandemi gibi bir belirsizlik, muğlaklık ve dalgalanma sürecinden sonra stratejinin hala anlamlı olup olmadığı ile ilgili. Oysa türbülanslı zamanlarda strateji daha önemli, çünkü hem fırsat hem risk daha yüksek. Geleceğin öngörülebildiği sakin günlerin gelmesini beklemek boşuna, çünkü gelecek hiçbir zaman öngörülemez. Bu pandeminin 2019 sonunda geleceğini kim öngörebilirdi? Benzer şekilde İstanbul’da bir depremin 3 yıl sonra mı 30 yıl sonra mı olacağını bilmiyoruz.

SEÇİMLER YAPMAK

Strateji seçimler yapmakla, neyi yapacağınız kadar neyi yapmayacağınızla da ilgili. Seçim yapmamanın da bir seçim olduğunu unutmamak lazım. Yol çatallarında bir yolu değil diğerini seçmek, kazanmak için bir şeylerden vazgeçmek anlamına geliyor. O çatallara geleceğimiz aşikar. Gelecekteki yol çatallarını bugünden öngörmek zor. Bu durumda da gereken şey opsiyonluluk, yani bir yola mecbur kalmayacak şekilde değişik geleceklere hazırlıklı olmak. Bir diğer argüman da aslında şirketin tepelerindeki birilerinin kafasında, yazılı olmayan, kimseyle paylaşılmamış bir stratejinin olduğu. Eğer ufak bir imalathane işletiyorsanız bu olabilir. Ama eğer gerçek bir şirketseniz işe yaramaz. Çünkü şirketler işlerini çalışanları üzerinden yapar. Eğer şirketin amaçları çalışanları tarafından bilinmiyorsa, hedeflerine gidiş yolları konusunda netlik yoksa bunları güncel olarak yönetmek için iletişim ve iş birliği çalıştırılmazsa hedeflere ulaşmak zorlaşabilir.

Şirket stratejisini kurgulama ve onu değişen şartlara göre güncel tutma süreci zor bir şey değil. Unutulmaması gereken bir nokta da stratejinin hem şirketin bugününü garanti altına almak, hem de geleceğini yaratmak için gerekli olduğu.