İnovasyon

Birçok inovasyonun topluma hizmet eden sosyal bir boyutu var. İnovasyonun sosyal boyutunun en net şekilde görüldüğü bir alan, sağlıkta inovasyon. Sağlık inovasyonları yalnızca bireylerin hayatını iyileştirmekle kalmıyor, aynı zamanda toplumun kaynaklarının da daha verimli kullanılmasını sağlıyor. Temel amaçlar, sağlık hizmetlerini kişilere taşımada verimsizliğin azaltılması, hizmete erişimin kolaylaştırılması, maliyetlerin düşürülmesi, kalitenin artırılması ve tıbbın kişiye özgü hale getirilmesi. Sağlık inovasyonlarında ABD başı çekiyor. Ancak Türk doktorlarının ve şirketlerinin de önemli başarıları var. Güzel bir örnek inovatif koroner stentler ve kateterler üreten Alvimedica adlı Türk şirketi. 57 ülkede var olan ve dünya için yeni inovasyonları sessiz sedasız yapan Alvimedica, Türkiye’nin gerçek anlamda en inovatif şirketlerinden biri.
DİJİTAL SAĞLIK Sağlıkta inovasyonun en önemli itici gücü, teknolojideki gelişmeler. Bunlardan tıp alanındaki iki gelişme, tanı teknolojileri ve gen bilimi. Tanı teknolojileri, yüksek özellikli görüntüleme teknolojilerinin gelişimiyle sürekli ilerliyor. Gen bilimindeki en büyük sıçrama ise insanların genlerinin haritalanmasıyla yaşandı. Genler bir organizmanın kalıtsal malzemesi olarak tanımlanabilir. Gen haritalama ise kişilerin hangi hastalığa ne derece açık olduğunu ve çeşitli ilaçlara duyarlılığını gösteren bir metodoloji. Meşhur artist Angelina Jolie, gen haritalama yaptırdıktan sonra yüksek göğüs kanseri riski taşıdığını öğrenince iki göğsünü birden aldırdı. Gelecekte bu tarz radikal önlemlerin de gerekli olmayacağı öngörülüyor. Kan dolaşımındaki bir sensör ilk plazma işaretini aldığında akıllı telefona bir kanser uyarısı gönderebilecek. 250 yıl önce düşünür Voltaire, “Doktorlar az bildikleri ilaçları, daha az bildikleri hastalıkları tedavi etmek üzere hiç bilmedikleri insan için yazıyor” demiş. Neyse ki artık dijital sağlık sayesinde böyle olmak zorunda değil. Kişilerin, kendilerinin ve ailelerinin sağlığını daha iyi izlemeleri, yönetmeleri ve iyileştirmeleri için teknolojiden yararlanmaları dijital sağlık alanını tanımlıyor. Başta internet olmak üzere bulut bilişim, nesnelerin interneti, giyilebilir bilişim, kablosuz cihazlar ve mobil teknolojiler gerekli altyapıyı oluşturuyor. Sonuçta ortaya M-Sağlık, Sağlık 2.0, E-Sağlık, Tele Tıp, Kişisel Tıp, Bağlı Tıp diye adlandırılan alanlar çıkıyor. Dijital tıp inovasyonları öyle bir patlama içinde ki 3D baskıyla gerçek dokudan insan organları yapılmaya başlandı. Eskimeyen, parçaları değişebilen bir insan vücudu düşünebiliyor musunuz?
“HASTA ŞİMDİ SİZİ GÖRECEK” Dijital sağlık konusunda uzman olan Dr. Eric Topol, insan vücudu verilerinin sayısallaştırılmasından bahsediyor. “Hasta Şimdi Sizi Görecek” adlı kitabında akıllı telefonların tıbbın Gütenberg matbaası olduğunu söylüyor. Gerçekten de özellikle son 2-3 yılda mobil sağlık alanında inanılmaz gelişmeler yaşanıyor. Son iPhone modelinin getirdiği en önemli yeniliklerden biri sağlık uygulaması. Akıllı telefonlar için çok sayıda sağlık uygulaması ya şimdiden var ya da tasarım aşamasında. Diyelim ki cildinizde bir kızarıklık var. Bir uygulamayla fotoğrafını çekiyorsunuz. Kısa bir süre içinde özgün bir algoritma size teşhisi yolluyor. Öneriler veya doktora görünme uyarısı gönderiyor. Akıllı telefonlar ve bağlı giyilebilir aksesuarlarla nabız ve tansiyon ölçülebiliyor ve hatta EKG çekilebiliyor. Benim de denediğim Sleep Timer, uykunuzu denetleyen ve gece boyu dakika dakika kaydeden, sabah da size raporlayan müthiş bir uygulama. Örneğin GE’nin Vscan cep ultrasonu, zaman içinde stetoskopu tarihe karıştıracak gibi görünüyor. iRhythm firmasının iki hafta vücutta taşınan, sonra da analiz için postayla yollanan yapışkanlı yaması da hiç pratik olmayan, her tarafından kablolar sarkan Holter cihazlarını tarihe gömebilir. Corventis’in su geçirmez bir yara bandı şeklindeki Piix monitoru kalp krizini önceden öngörüp hayat kurtarabiliyor. Glukoz seviyesini sürekli ölçen ve alarm veren cihazlar da gelişme aşamasında. Eskiden ancak hastanede yapılabilen gözlem altında tutma işini artık ev konforunda uzaktan yapmak ve hastanelerde gerekli yatak sayısını azaltmak amaçlardan biri. Akıllı telefonlarla doktorlarla video konsültasyon da yapılabiliyor. ABD’de 2014’te yapılan her 6 doktor ziyaretinden 1’i sanaldı. Sağlıkta inovasyon gelişim süreci teşhisten hastalık yönetimine ve öngörüden önlemeye doğru bir sıralama izliyor. Güçlenen eğilim, teknolojiyle birlikte hastaya daha fazla rol verme ve hangi noktada hekime başvuracağını yönlendirme yönünde.