DENGE ZAMANI

Dünya liderleri, ekonomileri yeniden açma ısrarı şiddetlendikçe, sağlık hakkındaki endişeleri, ulusal ekonomileri ve kendi politik geleceklerini dengeleme konusunda giderek yükselen bir baskıyla karşılaşıyor.

Bu durum, bu sonbaharda gerçekleşecek olan yeniden seçim kampanyalarına doğru giden Donald Trump için de geçerli fakat bu savunmasız durumdaki dünya liderleri listesine sürpriz bir şekilde eklenen bir başka lider de Çin Başkanı Xi Jinping. Bu yeni gerçeklik, ABD ve Çin’i soğuk bir savaşın eşiğine getirebilir.

Xi’nin bu tür bir politik baskıya karşı bağışıklığı olması gerekiyordu. Çin demokratik bir ülke değil ve Xi, iktidardaki yıllarını gücünü kuvvetli bir kıskaçla artırarak geçirdi. ABD ile pahalı bir ticaret savaşı bile ülkesindeki politik duruşuna çok az zarar verdi. Fakat virüsün başlangıçta örtbas edilmesi, virüsün hem büyük Çin’de hem de dünyanın geri kalanında yayılmasına sebep oldu ve Çin liderlerine karşı gerek içeride, gerekse de uluslararası ölçekte eşi benzeri görülmemiş bir ters tepkiye yol açtı. Çin’in, bildiği şeylere ve bunları ne zamandan beri bildiğine dair açık sözlü olmama konusundaki kararlılığı gibi, defolu tıbbi ekipmanlarının yarıda kestiği kriz diplomasisi konusundaki girişimleri de ona pek yardımcı olmadı. İlk defa, Xi’nin üçüncü bir dönem için garantisi olmadığı konusunda Pekin’den gelen söylentiler var.

Amerikan liderlerinin de aslında övünecek pek bir şeyi yok. Trump, pandeminin ilk günlerinde virüs tehdidini hafife alarak çok vakit harcadı. ABD, geniş çaplı bir test yapma uygulaması konusunda belirlenen hedefleri tutturmada hala gecikme yaşıyor. Bu hedefler ekonomiyi güvenli bir şekilde yeniden açabilmek için şart. Ayrıca Çin, en azından bazı uluslararası endişeleri göstermeyi denerken, Trump yönetimi bundan daha azını yaptı. Trump, kampanyası için içeride yaptığı anketlere göre  önemli savaş alanları olan eyaletlerde Joe Biden’in gerisine düşüyor.

KORONA GÜÇLENDİRİYOR

Fakat hem Xi, hem de Trump korona virüs konusundaki erken dönem yanlış adımlarının politik olarak ters tepkilerini hissederken, korona virüs aslında uzun dönemde ABD ve Çin’i dünyanın geri kalanından görece daha güçlü kılıyor.

Çin’in uluslararası gücünün büyük kısmı ve uluslararası 21. yüzyıl ticaretiyle kredi pazarlarındaki genel önemi, küresel tedarik zincirlerindeki pozisyonuna bağlı. Kendisinin küresel tıbbi tedarik zincirlerindeki kilit rolü, Pekin hakkındaki uluslararası eleştirileri hafifleterek Çin’in korona virüs savaşında önemli olacağı anlamına geliyor. Ayrıca kendisinin, demokrasilerde o kadar da işe yaramayan gözetleme ve izolasyon tekniklerine dayandığı göz önüne alınırsa, Çin krizden ekonomik olarak daha da hızlı çıkma konusunda daha iyi bir pozisyonda bulunuyor. Diğer bir deyişle Çin, küresel ekonominin yeniden başlaması için vazgeçilemez bir durumda. Dünyanın büyük bölümünün çevrimiçi olarak hareket ettiği bir zamanda, Çin’in yakında 5G’yi çıkaracak olması da sadece kendisinin jeopolitik ayak izini artırıyor.

Dünyanın sokağa çıkma yasakları ve yeni sosyal mesafe gerçekliğimizle başa çıkmasına yardımcı olmak için en hazırlıklı olan teknoloji şirketlerinin bazıları Çinliyken, çok daha fazlası ABD’li ve başka hiçbir ülke bu ikisinin yakınından bile geçemiyor. ABD’nin Çin teknolojisine karşı temkinli olan müttefiklerinin, Washington’ın standartlarını kabul etmekten başka bir şansı olmayacak çünkü sırtlarını yaslayacakları teknoloji şirketleri de öyle yapmak zorunda kalacak. Artan milliyetçilik sırasındaki yiyecek ve enerji bağımsızlığını ve ekonomik kriz zamanlarında ABD dolarının güvenli bir liman olarak devam eden baskınlığını da eklersek, ABD bu krizin sırtında, en azından müttefiklerine göre daha da güçlü bir şekilde yükselecek konumda.